क्षेपणास्त्रे

आकाश
प्रकार	जमिनीवरून हवेत मारा करणारे क्षेपणास्त्र
राष्ट्र	भारत
उत्पादनाचा इतिहास
Designer	संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था
उत्पादक	आयुध निर्मिती बोर्ड भारत डायनामिक्स भारत इलेक्ट्रॉनिक्स
उत्पादन	२००९ -
किती तयार	३००० क्षेपणास्त्रे[१]
तपशील
वजन	७२० किलो (१,६०० पौंड)
लांबी	५७८ सेंमी (१८.९६ फूट)
व्यास	३५ सेंमी (१.१५ फूट)
युद्धाग्र	अत्यंत स्फोटक विखंडन दिशात्मक बॉम्ब
Warhead वजन	६० किलो (१३० पौंड)
विस्फोट तंत्र	रडार प्रॉक्झिमिटी फ्युज
पंखांची लांबी	२५४ मिलीमीटर
क्रियात्मक पल्ला	३० किमी
उड्डाणाची कमाल उंची	१८ किमी (५९,००० फूट)
गती	माक ३
दिशादर्शक प्रणाली	आदेश मार्गदर्शन

अग्नि-१ क्षेपणास्त्र
प्रकार	मध्यम पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र
राष्ट्र	भारत
सेवेचा इतिहास
सेवेत	२८/०३/२०१०
वापरकर्ते	भारतीय लष्कर
उत्पादनाचा इतिहास
उत्पादक	संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO), Bharat Dynamics Limited (BDL)
एककाची किंमत	२५ करोड (US$५.५५ मिलियन) ते ३५ करोड (US$७.७७ मिलियन)
तपशील
वजन	१२००० किलो
लांबी	१५ मीटर
व्यास	1.0 m (Agni-I)
युद्धाग्र	Strategic nuclear (15 KT to 250 KT), conventional HE-unitary, penetration, sub-munitions, incendiary or fuel air explosives
इंजिन	Single Stage (Agni-I)
क्रियात्मक पल्ला	700-800 km
उड्डाणाची उंची	> 90 km
गती	2.5 km/s (Agni-II)
दिशादर्शक प्रणाली	Ring Laser Gyro- INS (Inertial Navigation System), optionally augmented by GPS terminal guidance with possible radar scene correlation
क्षेपण मंच	8 x 8 Tatra TELAR (Transporter erector launcher) Rail Mobile Launcher

अग्नि-५ क्षेपणास्त्र
अग्नि-५ क्षेपणास्त्र चाचणी दरम्यान
प्रकार	आंतरखंडिय क्षेपणास्त्र
राष्ट्र	भारत
सेवेचा इतिहास
सेवेत	२०१७
वापरकर्ते	सामरिक बल कमांड
उत्पादनाचा इतिहास
उत्पादक	संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO), Bharat Dynamics Limited (BDL)
तपशील
वजन	५०००० किलो
लांबी	१७.५ मीटर
व्यास	२ मीटर
युद्धाग्र	१५०० किलो अण्वस्त्र
इंजिन	तीन टप्प्याचे घन इंधन
क्रियात्मक पल्ला	५००० किलोमीटर
उड्डाणाची उंची	> 90 km
गती	२४ मॅक
दिशादर्शक प्रणाली	रिंग लेसर गायरोस्कोप, इनर्शियल नॅन्हिगेशन प्रणाली व पर्यायी जी.पी.एस.,
क्षेपण मंच	8 x 8 Tatra TELAR (Transporter erector launcher) Rail Mobile Launcher

अग्नी, क्षेपणास्त्र
प्रकार	मध्यम पल्ल्याचे
राष्ट्र	भारत
सेवेचा इतिहास
सेवेत	१७/०१/२००१
वापरकर्ते	भारतीय लष्कर
उत्पादनाचा इतिहास
उत्पादक	संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO), Bharat Dynamics Limited (BDL)
एककाची किंमत	२५ करोड (US$५.५५ मिलियन) ते ३५ करोड (US$७.७७ मिलियन)[१]
तपशील
वजन	१२००० किलो
लांबी	१५ मीटर
व्यास	1.0 m (Agni-I, Agni-II) 2.0 m (Agni-III)
युद्धाग्र	Strategic nuclear (15 KT to 250 KT), conventional HE-unitary, penetration, sub-munitions, incendiary or fuel air explosives
इंजिन	Single Stage (Agni-I) Two-and-half-stage (Agni-II) Two stage (Agni-III) solid propellant engine
क्रियात्मक पल्ला	700-800 km (Agni-I) 2,000-3,500 km (Agni-II) 3,500-5,500 km (Agni-III) 5,000 km (Agni-V) 8,000-10,000 km (Agni-VI)
उड्डाणाची उंची	> 90 km
गती	5-6 km/s (Agni-II)[२]
दिशादर्शक प्रणाली	Ring Laser Gyro- INS (Inertial Navigation System), optionally augmented by GPS terminal guidance with possible radar scene correlation
क्षेपण मंच	8 x 8 Tatra TELAR (Transporter erector launcher) Rail Mobile Launcher

अस्त्र
प्रकार	हवेतून हवेत मारा करणारे क्षेपणास्त्र
राष्ट्र	भारत
उत्पादनाचा इतिहास
उत्पादक	संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था
उत्पादन	पूर्व उत्पादन/चाचणी [१]
तपशील
वजन	१५४ किलोग्रॅम
लांबी	३५७० मिलीमीटर
व्यास	१७८ मिलीमीटर
युद्धाग्र	१५ किग्रॅ अत्यंत स्फोटक विखंडन दिशात्मक बॉम्ब
विस्फोट तंत्र	रडार प्रॉक्झिमिटी फ्युज
इंजिन	घन इंधन रॉकेट
पंखांची लांबी	२५४ मिलीमीटर
क्रियात्मक पल्ला	८०-११० किमी समोरासमोरील आणि २० किमी पाठीमागून पाठलागामध्ये[३][४]
उड्डाणाची कमाल उंची	६६,००० फूट
गती	माक ४.५+ [२]
दिशादर्शक प्रणाली	इनर्शिअल, मध्य-मार्गातील अद्यतन आणि टर्मिनल सक्रिय रडार होमिंग (१५ किमी)
क्षेपण मंच	सुखोई एसयू-३० एमकेआय (चाचण्या सुरू). एच.ए.एल. तेजस (अपेक्षित), रफल (अपेक्षित), एचएएल एएमसीए (अपेक्षित) सुखोई/एचएएल एफजीएफए (अपेक्षित), मिराज (अपेक्षित) आणि मिग-२९ के (अपेक्षित)

त्रिशूल क्षेपणास्त्र हे जमिनीवरून हवेत हल्ला करणारे क्षेपणास्त्र आहे. हे भारतीय बनावटीचे असून याची मारक क्षमता ५०० मीटर ते ९ किलोमीटर आहे. या शिवाय हे १५ किलो स्फोटके घेउन प्रवास करू शकते.

धनुष्य क्षेपणास्त्र हे पाणबुडी आणि जहाजातून मारा करणारे क्षेपणास्त्र आहे. याची लांबी ९ मीटर आहे तर हे १ मीटर रुंद आहे. याची वजन ४००० किलो आहे. सुमारे ५०० किलो अण्वस्त्रे वाहून नेण्याची क्षमता या क्षेपणास्त्रात आहे. याचा पल्ला २५० किलोमीटर इतका आहे. हे भारतीय बनावटीचे आहे.

नाग क्षेपणास्त्र हे रणगाडा भेदी मारा करणारे क्षेपणास्त्र आहे. हे भारतीय बनावटीचे असून याची मारक क्षमता ७ किलोमीटर आहे.

पिनाका क्षेपणास्त्र हे संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेने विकसित केलेले 40 किलोमीटर इतकी मारक क्षमता आसलेले क्षेपणास्त्र आहे. १ मार्च २०१३ रोजी ओरिसातील चंडीपूर येथे त्याची यशस्वीरीत्या चाचणी घेण्यात आली.

• पृथ्वी - १ (एसएस- १५०) - भारतीय सेनेसाठी (१,००० किलो च्या स्फोटक शिर्षासह १५० किलोमीटर लांबीचा पल्ला)
• पृथ्वी - २ (एसएस- २५०) - भारतीय वायुसेनेसाठी (५०० किलो च्या स्फोटक शिर्षासह २५० किलोमीटर लांबीचा पल्ला)
• पृथ्वी - ३ (एसएस- ३५०) - भारतीय नौसेनेसाठी (५०० किलो च्या स्फोटक शिर्षासह ३५० किलोमीटर लांबीचा पल्ला)
• धनुष - बातमीनुसार धनुष हे भारतीय नौसेनेसाठीचे युद्धनौकेवरून डागण्यात येऊ शकणारे प्रारूप आहे. काही सूत्रांच्या म्हणण्यानुसार धनुष ही संतुलित मंच असलेली अशी रचना आहे की ज्यावरून पृथ्वी - २ व पृथ्वी - ३ अशी दोन्ही प्रक्षेपास्त्रे युद्धनौकेवरून डागण्यात येऊ शकतील. तर काही सूत्रांच्या मते धनुष हे पृथ्वी - २ या प्रक्षेपास्त्राचे प्रारूप आहे.

वर्षानुवर्षे ही वैशिष्ठ्ये अनेक बदलांमधून गेली. भारताने लष्करी वापराकरिता तयार केलेल्या या वर्गातील कुठल्याही क्षेपणास्त्राला पृथ्वी या कूटनामाने ओळखले जाते. मात्र नंतरच्या विकसनशील प्रारूपांना पृथ्वी-२ आणि पृथ्वी-३ या नावाने ओळखले जाते.

प्रहार हे भारत विकसित करीत असलेले लघुपल्ल्याचे सत्वर प्रतिकारक क्षेपणास्त्र. भारताची संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (डीआरडीओ) प्रहारचे आरेखन आणि विकास करीत आहे. त्याचा पल्ला १५० किलोमीटरपर्यंत आहे. रस्त्यावरील वाहनातील रॉकेट लॉंचर द्वारेही ते डागता येईल. ओडिशा राज्यातील बालासोर जिल्ह्यात त्याची पहिली चाचणी दि. २१ जुलै, इ.स. २०११ रोजी घेण्यात आली असून ती यशस्वी झाल्याची माहिती अधिकृत सूत्रांनी दिली.^[१] हे जमिनीवरून हवेत हल्ला करणारे क्षेपणास्त्र आहे.

ब्राह्मोस (रोमन लिपी: BrahMos ;) हे भारताचे स्वनातीत क्षेपणास्त्र आहे. स्वनातीत, म्हणजे ध्वनीच्या वेगाहून अधिक वेग असलेले, हे क्षेपणास्त्र पाणबुडी, जहाज, विमान, अथवा जमिनीवरून डागण्यात येऊ शकते. भारताची संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (डीआरडीओ) व रशियाची 'एनपीओ माशिनोस्त्रोयेनिया' संस्था, या दोहोंच्या संयुक्त उपक्रमाने तयार करण्यात आलेल्या ब्राह्मोस एरोस्पेस प्रायव्हेट लिमिटेड कंपनीद्वारे ब्राह्मोस क्षेपणास्त्राची निर्मिती करण्यात येते. याचा पल्ला ३०० किलोमीटर अंतरापर्यंत आहे.

शौर्य हे क्षेपणास्त्र बंदिस्त आवरणातून सोडण्यात येणारे भारतीय क्षेपणास्त्र आहे. या क्षेपणास्त्राचा पल्ला ७५० ते १९०० किलोमीटरपर्यंतचा आहे.^[१] अण्वस्त्रे वाहून नेण्यासाठी प्रामुख्याने हे क्षेपणास्त्र तयार करण्यात आले आहे.

सागरिका किंवा के-१५ हे पाण्याखालून जमिनीवर मारा करणारे भारतीय बनावटीचे क्षेपणास्त्र आहे. के-१५ क्षेपणास्त्राची वैशिष्ट्ये - पाचशे किलो वजन वाहण्याची क्षमता, - साडेआठ मीटर लांबी; एक मीटर व्यास; सातशे किलोमीटरपर्यंत पल्ला; अण्वस्त्रे वाहण्याची क्षमता.